واگذاري فروش نفت به بنياد مستضعفان

۱۱:۱۶ bamardum 0 نظر

واگذاري فروش نفت به بنياد مستضعفان
استفاده از اختيارات رهبر براي مقابله با تحريم ها
همزمان با اعلام تشديد تحريم هاي اروپا، و افزايش اخبار منتشره درباره احتمال حمله نظامي اسرائيل يا آمريکا به ‏ايران، دولت سلسله اقداماتي را آغاز کرده که به گفته کارشناسان با دور زدن قانون و با استفاده از اختيارات رهبري ‏امکان پذير مي تواند بود. انتقال اجازه تجارت نفت به بنياد مستضعفان، انتقال دارائي هاي ايران از بانک هاي اروپائي ‏و سرانجام واردات کالاهاي اساسي که مجلس اجازه آن را به دولت نداده بود از جمله اقداماتي است که در روزهاي ‏اخير اطلاعاتي درباره آن منتشر شده است.‏
سعيد ليلاز تحليلگر اقتصادي برداشت از حساب ذخيره ارزي براي واردات کالا با وجود مخالفت مجلس را، که به گفته ‏رييس جمهور بعد از آن امکان پذير شد که وي از رهبر جمهوري اسلامي اجازه گرفت، بدعتي خطرناک در جمهوري ‏اسلامي دانسته است. اين گفتگو بعد از مصاحبه تلويزيوني محمود احمدي نژاد با مشاور خود صورت گرفت که در آن ‏فاش کرد که بعد از رد پيشنهاد دولت در مجلس نزد رهبري رفته است صورت پذيرفت.‏
بخش ديگري از همين مصاحبه تلويزيوني (که منقدان دولت با اشاره به اين که مهدي کلهر مجري مصاحبه مشاور ‏رسانه اي رييس جمهور يک فرد فرهنگي و بي اطلاع از مسائلي اقتصادي است آن را شوتلويزيوني، و پرده داري ‏خواندند و شعارهاي بي محتوا و به دور از واقعيت هاي علمي خواندند) به موضوع مهم آزاد سازي بهاي سوخت و ‏پرداخت ماهانه اي نقد به مردم ايران اختصاص دارد. منقدان دولت چنين کاري را با توجه به نزديک بودن تاريخ ‏انتخابات رياست جمهوري هزينه کردن از بودجه عمومي براي خريد راي و ايجاد محبوبيت خوانده و آن را در راستاي ‏مقدمه سازي دولت براي کاستن از مصرف بنزين و به نوعي آماده شدن براي روزهاي سخت تر به حساب آورده اند.‏
از مقدماتي که دولت براي مقابله با شرايط فوق العاده احتمالي برگزيده امضاي تقاهم نامه بين وزارت نفت ايران و بنياد ‏مستضعفان مهم تر از همه بوده و نظر کارشناسان خارجي را جلب کرده است. دو سال پيش به دنبال انتشار اولين ‏قطعنامه شوراي امنيت عليه ايران، دولت هفت ميليارد دلار از پروژه هاي نفتي را به قرارگاه خاتم الانبياي سپاه ‏پاسداران واگذار کرد که اين پيش گيري با توجه به خروج بعدي شرکت هاي معتبر خارجي از حوزه استخراج نفت ‏ايران معنا يافت. در آن زمان سپاه پاسداران با خريد چند شرکت تخصصي عملا وارد حوزه صنعت نفت شد. اما اينک ‏بنياد مستضعفان که سابقه حضور در بازار نفتي جهان را ندارد بدون رعايت تشريفات قانوني اجازه گرفته است که ‏دوشادوش وزارت نفت به فروش نفت بپردازد از ديد حاکميتي يک تدبير تازه است که مي تواند در آينده معضلات ‏فراواني به بار آورد.‏
يک نماينده سابق مجلس شب گذشته در گفتگو با روز اظهار نظر کرد که اين تفاهم نامه نمي تواند موافق با قانون ‏اساسي باشد چرا که عملا تجارت مهم ترين ماده اوليه کشور و تامين کننده بخش اعظم بودجه است را از يک نهاد دولتي ‏که زير پرسش و استيضاح مجلس قرار دارد خارج مي کند. همين نماينده ترک تشريفات براي چنين واگذاري مهمي را ‏نشان دهنده حساسيت شرايط کشور دانست و گفت اگر ضرورت زماني وجود نمي داشت مي شد همين عمل با رعايت ‏تشريفات در عرض سه ماه صورت داد.‏
تاسيس شرکت هاي نيمه دولتي و به ظاهر خصوصي براي انجام معاملاتي که بازرگاني بين المللي از انجام آن با دولت ‏جمهوري اسلامي خودداري مي کند از دوران مشهور به سازندگي آغاز شد. چند موسسه بزرگ تجارت دريائي و ‏صنايع نفت و گاز از همان دوران باقي مانده اند. بزرگ ترين شرکت موجود در اين زمينه پارس اويل که مدت ها بهزاد ‏نبوي و ترکان وزيران سابق عهده دار مديريت آن بودند و در صنايع جهاني نفت هم داراي مشخصات و سابقه اي شد و ‏حتي در مواردي به خواست دولت، موسسات بزرگي مانند هالي برتون آمريکا [که ديک چيني معاون فعلي رييس ‏جمهور آمريکا از مالکان ان است] را وارد صحنه کرد. ‏
در تفاهم نامه اي که بين سيف الله جشن ساز مدير عامل شرکت ملي نفت ايران و محمد فروزنده وزير سابق سپاه و ‏مدير عامل بنياد مستضعفان امضا شده، بنياد مستضعفان اجازه دارد در کنار شرکت ملي نفت ايران به فروش نفت اين ‏کشور در بازارهاي بين المللي بپردازد‏‎. ‎
هدف از اين کار را متنوع کردن بازارها و فهرست خريداران نفت و فراورده هاي نفتي ايران اعلام کرده شد و ‏مديرعامل شرکت ملي نفت ايران گفت بت اين تفاهم نامه شرکت ملي نفت ايران قدرت مانور وسيع تري براي فروش ‏نفت خودش فراهم مي کند و راهکارهاي جديدي را تجربه خواهد کرد‏‎. ‎
آن چه بر پيچيدگي قانوني موضوع مي افزايد و تنها مي تواند با استفاده از اختيارات قانوني ولي فقيه صورت گرفته ‏باشد اين است که بيناد مستضعفان در اين معامله شرکتي غيردولتي به حساب آورده شده و معلوم نيست که چگونه يک ‏موسسه غيردولتي بدون رعايت تشريفات مناقصه مي تواند به چنين معامله اي وارد شود. به همين جهت آقاي فروزنده ‏در مراسم امضاي تفاهم نامه گفته احساس من اين است که وزارت نفت مي خواهد آرام آرام يکي از بخش هايي که ‏کاملا بسته بوده است باز کند و قصد دارد نقطه شروعي را اعلام کند و انحصاري از اين بابت در اختيار بنياد نيست‎.‎اين در حالي است که بر اساس قانون، فروش نفت در اختيار شرکت ملي نفت ايران است و درست به همين دليل مدير ‏عامل شرکت ملي نفت ايران گفته اگر بنياد خريدار نفت ايران باشد نيازي به اخذ مجوز نيست ولي اگر بنياد بخواهد ‏رقيب شرکت ملي نفت باشد مجوز آن را نيز خواهيم گرفت‎. ‎
در اين تفاهم نامه، بنياد به عنوان بخش خصوصي در حوزه فروش نفت خام، فراورده هاي نفتي و محصولات ‏پتروشيمي در بازارهاي جهاني فعاليت خواهد کرد‎. ‎‏ اما کارشناسان معتقدند عملا بنياد خريدار نفت خواهد شد و آن را ‏دربازار ازاد جهاني به عنوان يک فروشنده بخش خصوصي عرضه خواهد کرد تا خريداران حريص بتوانند تحريم هاي ‏احتمالي را دور بزنند و به بهاي کمتر نفت ايران را بخرند.‏
‎‎بزرگترين موسسه غير دولتي‎‎
بنياد مستضعفان در تابستان سال 1358 با سرمايه اوليه شرکت ها و موسسات مصادره شده توسط دادگاه هاي انقلاب ‏هدف کمک به فقرا و نيازمندان تاسيس شد ‏‎.‎اما در گذر ايام تبديل به موسسه اي اقتصادي شد که به نوشته بعضي از ‏منابع از بزرگ ترين نهادهاي اقتصادي خاورميانه به حساب مي آيد. اولين بار اين سخن را محسن رفيق دوست رييس ‏سابق بنياد بر زبان آورد که بعدا جاي خود را به محمد فروزنده داد. هر دو اين مديران قبل از انتصاب به مديريت بيناد ‏در سپاه پاسداران مشغول خدمت و چندي وزير سپاه و يا دفاع بوده اند.‏
از نظر حقوقي، بنياد نه يک موسسه دولتي و نه يک موسسه خصوصي است بلکه يک موسسه اي عمومي است که ‏دولت اجازه دخالت در آن را ندارد و زير نظر مستقيم رهبر ايران اداره مي شود و فقط جوابگوي اوست گرچه با ‏اجازه رهبر، مجلس در يک زمان تحقيق و تفحضي درباره کار اين بنياد کرده است‎.‎
بنياد در زمينه هاي مختلفي فعاليت دارد از تجارت، کشاورزي و حمل و نقل گرفته تا ساختمان سازي و عمران، صنعت ‏و معدن و فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي‎. ‎
اين نهاد در طول نزديک به سي سال اخير علاوه بر فعاليت هاي اقتصادي و تجاري، در اجراي بزرگترين پروژه هاي ‏عمراني نظير ساخت سد، جاده، راه آهن و پروژه هاي نفت و گاز فعال بوده و اکنون نيز براي اولين بار در تاريخ ‏ايران، پايش به معاملات نفتي باز شده است‏‎. ‎
‎‎عقب نشيني در تهران‎‎
اقدامات آماده سازي اقتصادي تنها پي آمدهاي اعلام تشديد تحريم اروپائي نبود، بلکه همزمان با قطعي شدن تصميم ‏اروپا، ابتدا رييس ستاد نيروهاي مسلح و بعد از آن چند تن از نمايندگان مجلس از لزوم توجه به نکات مثبت بسته ‏پيشنهادي اروپا گفتند. اين سخن همزمان با حضور سولانا در تهران از سوي علي لاريجاني بيان شده بود اما دولت ‏بلافاصله تا جائي با آن مخالفت کرد که سخنگوي دولت منتظر خروج سولانا نماند و خبر از رد بسته توسط دولت ايران ‏داد و روزنامه کيهان هم به عنوان سخنگوي همفکران دولت تندرو احمدي نژاد اعلام کرد که بسته خالي است و توسط ‏دولت رد شده است. آن چه به گفته دکتر فيروزآبادي اهميت مي داد اين بود که خلاف سياست دولت صورت مي گرفت ‏که از پايان سرد سفر سولانا استفبال کرد و حتي روزنامه دولت اعلام داشت که رييس جمهور و رييس مجلس حاضر به ‏پذيرفتن سولانا نشده اند.‏
با اين تغيير تاکتيکي که به نظر مي رسيد ديرتر از آن اتخاذ شد که اثر بگذارد، وزير خارجه هم ماموريت گرفت که ‏اعلام دارد بسته پيشنهادي پنج به اضافه يک رد نشده است. اين نظر که کاملا خلاف مشهود سياست دولت بود روز بعد ‏تعديل شد. اما عقب نشيني بزرگ تر توسط روزنامه کيهان صورت گرفت که تمام نوشته هاي خود در زمان سفر سولانا ‏را از ياد برد و در سرمقاله روز سه شنبه خود نوشت در حالي که ايران مشغول بررسي بسته پيشنهادي بوده چرا ‏اتحاديه اروپا تصميم به تشديد تحريم ها گرفته است.‏
‎ ‎در تحريم هاي جديد که به گفته مقام هاي اتحاديه اروپا در واکنش به امتناع جمهوري اسلامي از همکاري با جامعه بين ‏المللي و عدم اجراي مصوبات شوراي امنيت سازمان ملل اعمال مي شود، ۲۰ تن از مقام هاي جمهوري اسلامي و ۱۵ ‏سازماني که در مصوبه جديد اتحاديه اروپا از آنان به عنوان "افراد و سازمان هاي درگير در برنامه هسته اي جمهوري ‏اسلامي" نامبرده شده در ليست سياه ممنوعيت دريافت ويزاي اتحاديه اروپا قرار گرفته اند‏‎.‎تاکنون اسامي کامل افراد و سازمان هاي ممنوع الورود به اتحاديه اروپا منتشر نشده اما روز سه شنبه اعلام شد که ‏غلامرضا آقا زاده، رييس سازمان انرژي اتمي ايران، محمد مصطفي نجار، وزير دفاع و محمد علي جعفري، فرمانده ‏سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در فهرست افراد ممنوع براي دريافت ويزاي کشورهاي عضو اتحاديه قرار گرفته ‏اند.ساير اسامي اين فهرست تاکنون منتشر نشده است‏‎.‎‏ ناگفته نماند که غلامرضا آقازاده از پر تردترين مقامات ايراني به ‏کشورهاي اروپائي است و وزير دفاع هم چند باري به کشورهاي اروپائي سفر کرده است اما از سفرهاي اروپائي ‏فرمانده سپاه و ساير مقامات درجه دو که نامشان در فهرست اتحاديه اروپا آمده خبري در دست نيست.‏
‎‎آغاز عمليات تحريم اروپا‎‎‏ ‏‎ روز سه شنبه يک مقام وزارت خارجه بريتانيا به روزنامه شرق الاوسط گفت: دستور انسداد دارايي هاي بانک ملي ‏ايران‎ ‎در لندن حداکثر تا پنجشنبه صادر مي شود. اين خبر در حالي است که هم اکنون امکان انجام معاملات تجاري ‏بانک ملي حتا شعبه هاي‎ ‎داخل ايران با اروپا وجود ندارد‎. ‎ انتخاب از قول خبرنگار خود نوشته است که يک منبع نزديک به سفارت ايران‎ ‎در ايتاليا گفت که مسدود کردن دارايي ‏هاي ايران در ايتالياهم آغاز شده است.‏
اطلاعات بيشتري که انتخاب داده نشان مي دهد زهره وند سفير ايران در ايتاليا‎ ‎‏ به تهران خبر داده که امروز ‏دستورالعملي مبني بر انسداد دارايي هاي ايران از يک مقام قضائي دريافت‎ ‎کرده است‎.‎
جالب اين که با وجود هشدار قبلي زهره وند سفير معزول جمهوري اسلامي در رم، ديروز آشکار شد که هنوز سه و نيم ‏ميليارد دلار در بانک هاي ايتاليا وجود داشته و انتقال صورت نپذيرفته بوده.‏
کارشناسان معتقدند به نظر نمي رسد با تمامي تبليغاتي که دولت در مورد انتقال دارائي هاي ايران از اروپا و آمريکا به ‏کار برده تمامي ذخاير ايران از بانک هاي اروپائي به بانک هاي آسيايي منتقل شده باشد. گرچه در همين زمان کم ‏نيستند کارشناساني که بانک هاي درجه دوم آسيايي را در اين شرايط رکودي جهان جاي نامطمئي مي بينند که احتمال ‏صدمه خوردن به دارائي هاي کشور در آن بسيار زياد است.‏‎

0 نظرات: