فريدون آدميت، مورخ و پژوهشگر برجسته ايرانی در سن ۸۷ سالگی در تهران درگذشت.
فريدون آدميت بر اثر شدت يافتن بيماری گوارشی و تنفسی که مدتها به آن ابتلا داشت از چند هفته پيش در بيمارستان تهران کلينيک بستری بود و بعدازظهر امروز (دهم فروردين) در همين بيمارستان درگذشت.
فريدون آدميت عمدتاً به دليل پژوهش روی تاريخ دوران نوگرايی و عصر مشروطيت در ايران شهرت دارد که مهمترين آثار او در اين زمينه عبارتند از: فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطيت،انديشه های ميرزا آقاخان کرمانی،انديشه های ميرزا فتحعلی آخوندزاده،انديشه های طالبوف تبريزی،انديشه ترقی و حکومت قانون، فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطيت ايران،ايدئولوژی نهضت مشروطيت ايران و اميرکبير و ايران. پدر فريدون آدميت، ميرزا عباسقلی خان قزوينی، از مريدان ميرزا ملکم خان ناظم الدوله، از پيشاهنگان تجدد و نوگرايی در ايران بود. ميرزا عباسقلی خان قزوينی همراه با جمعی از ديگر همفکران و پيروان ميرزا ملکم خان، "جامع آدميت" را پايه گذاشت که انجمنی پرنفوذ در اوائل قرن بيستم در ايران بود و شمار زيادی از رجال وقت، حتی محمدعلی شاه قاجار عضو آن بودند. فريدون آدميت در دارالفنون، نخستين مدرسه مدرن ايران تحصيل کرد و استادانی همچون جلال همايی داشت که از بزرگترين ادبای معاصر ايران به شمار می رود. وی تحصيلات خود را در دانشکده حقوق دانشگاه تهران ادامه داد و همزمان با تحصيل در سن بيست سالگی به استخدام وزارت امور خارجه درآمد، پس از فارغ التحصيلی به سفارت ايران در لندن اعزام شد و همزمان، تحصيلات خود را در دانشکده اقتصاد و علوم سياسی دانشگاه لندن (ال اس ای) تا کسب مدرک دکتری در رشته تاريخ و فلسفه سياست ادامه داد. پس از بازگشت به تهران در سال ۱۳۲۸ خورشيدی، معاون اداره اطلاعات و مطبوعات و سپس معاون اداره کارگزينی وزارت امورخارجه شد و در سال ۱۳۳۰ به عنوان عضو هيئت نمايندگی ايران به سازمان ملل متحد اعزام شد که طی هشت سال مأموريت خود در آنجا، تا رتبه وزيرمختار پيش رفت. مأموريت مهم بعدی او، تصدی مقام سفارت ايران در هند در سال ۱۳۴۲ بود و در دوران سفارتش، جواهر لعل نهرو، نخست وزير وقت هند را در نخستين سفر رسمی اش به ايران همراهی کرد. پس از پايان دوران سفارت دوساله اش در هند، مشاور وزير امورخارجه شد و سرانجام در سالهای دهه پنجاه خورشيدی پس از آنکه نامه ای در اعتراض به اعلام استقلال بحرين و پذيرش آن از جانب ايران نوشت، بازنشسته شد. فريدون آدميت در زمان عضويت در هيئت نمايندگی ايران در سازمان ملل که بحرين تحت الحمايه بريتانيا قرارداشت، کتابی به زبان انگليسی درباره بحرين به روايت اسناد ديپلماتيک و حقوقی نوشته بود. وی پس از بازنشستگی تمام وقت خود را صرف پژوهش و تأليف کرد. پس از انقلاب، فريدون آدميت از جمله نويسندگانی بود که با صدور بيانيه ای ده ماده ای خواهان اجرای قانون اساسی، آزادی انتخابات، آزادی مطبوعات، آزادی زندانيان سياسی ورعايت اعلاميه حقوق بشر شدند که گفته می شود به همين دليل، حقوق بازنشستگی او از وزارت امورخارجه از سال ۱۳۵۹ قطع شد.

میزان نیوز

به‌نام خدا

اصرار مجريان و ناظران انتخابات مجلس بر نقض پی در پی موازين انتخابات آزاد ،سالم و عادلانه همچنان ادامه دارد. پس از اعمال‌نظر جانبدارانه هيات‌های اجرايی و نظارت در رد صلاحيت نامزدهای مخالف ،منتقد و غير همسو با جريان مسلط - با پشتوانه نظارت استصوابی - سرانجام انتخابات ۲۴ اسفند در تداوم روند غير قابل تاييد مراحل پيشين، برگزار شد. ممانعت از حضور کامل نمايندگان نامزدهای غيرهمسو با جريان سياسی حاکم در شعب اخذ رای و اخراج همان تعداد محدود از حوزه های انتخاباتی هنگام شمارش آراء بر خلاف قوانين جاری همه شواهد صريح دال بر تخلفات صريح و آشکار از موازين قانونی و حقوق شهر وندی جهت مشارکت مردم در انتخابات آزاد ، سالم و عادلانه می باشد. به‌عنوان نمونه در شهر تهران به عنوان تابلوی انتخابات کشور تنها کمتر از نيمی از نمايندگان نامزدهای معروف به اصلاح طلب برای نظارت بر نحوه رای گيری و شمارش آرا تاييد شدند و به همين دليل از حدود ۴۰۰۰ شعبه اخذ رای در تهران، نمايندگان نامزدهای اصلاح‌طلب در کمتر از ۶۰۰ صندوق حضور داشتند؛ و بسياری از همين افراد نيز قبل و پس از شمارش آرا برخلاف قانون از محل حوزه اخراج شدند. فرآيند بحث‌برانگيز و ناعادلانه‌ی يادشده، با شمارش مخدوش آراء تکميل شد. به‌عنوان مثال، نتايج اعلام‌شده‌ی رسمی انتخابات در تهران، اسلامشهر، ری و شميرانات با مشاهدات و گزارش‌های دريافتی موثق، تناسب ندارد؛ اين نتايج، سلامت انتخابات تهران و صحت شمارش آرا را زير سئوال برده است. به اين ترتيب، تضييع حقوق اساسی شهروندان خصوصا کسانی که در انتخابات مشارکت کرده اند همچنان ادامه دارد ، و در مورد صيانت از آرای آنان ترديدهای جدی وجود دارد . به علاوه کسانی که امکان حضور در رقابتی نابرابر را يافته‌اند نسبت به تضييع حقوق خويش، ناراضی و شاکی‌اند تا آنجا که خواستار بازشماری آرا ی صندوق های رای شده اند.کميته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه، با توجه به شواهد موجود خصوصا ، موارد گزارش شده در روز برگزاری انتخابات و چگونگی شمارش آرا تصريح می‌کند ، انتخابات مجلس هشتم با استانداردها و ضوابط انتخابات آزاد، سالم و عادلانه برگزار نشده و کارگزاران و مجريان برگزاری چنين انتخاباتی، بايد در برابر افکار عمومی نسبت به ابهام‌ها، انتقادها و پرسش‌های موجود، پاسخگو باشند.
کميته دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه۱۰فروردين ماه ۱۳۸۷

اولین نوروز بعد از دستگیری در واقع از خاطر هیچ زندانی محو نمی شود.

نوروز 1364، چند روز مانده به عید، من را به یک سلول انفرادی منتقل کردند. به ناچار فضای کوچک این سلول انفرادی را با دوست دیگری که قبل از من آنجا سکونت داشت شریک شدم. یک اعتماد غیر قابل باور در همان چند روزی که به عید مانده بود بین من و آن دوستم حاکم شد. تصمیم گرفتیم وسائل ناداشتۀ مان را از طریق چیدن یک هفت سین خیالی از پس آن کرکره های فلزی زندان کمیته به درون سلول بیاوریم. از سر اتفاق همۀ وسائل ما عبارت از هفت شئ بود که تمام زندگی در آن سلول را برای ما تشکیل می داد. به طور فرضی هر کدام از این هفت شئ را به جای یکی از سین های هفت سین به کار گرفتیم. کاسه و لیوان پلاستیکی و یک قاشق که برای غذا خوردن در اختیار ما بود تبدیل شدند به سکه و سبزه و سمنو. ظرف مایۀ ظرف شویی و دمپائی پلاستیکی و شامپو و حولۀ صورت را هم در خیال به جای سماق، سیب و سکه قرار دادیم. یک ابتکار دیگر هم به ذهن مان رسید که در لا به لای سطور یک روزنامۀ کهنه و رنگ و رو رفته که کف سلول مان پهن بود به شکار کلماتی بر آمدیم که با سین شروع می شد. متأسفانه بیش از شش کلمه در روزنامه ها نتوانستیم پیدا کنیم. یک سین کم داشتیم. خاطرم هست در هنگام تحویل سال 1364 صدام ایران را مورد حملۀ هوائی قرار داد. آژیر و برق رفتگی و خاموشی در تهران در زندان هم حاکم شد...

سودابه اردوان

در دهۀ شست در شرایط خفقانی که داشتیم، شادی کردن جزو جرم های ما محسوب می شد. اما ما بی تفاوت از کنار عید رد نمی شدیم. پیش از فرارسیدن عید، اگر امکانش بود بچه ها نامه های زیبا و امیدوارکننده ای برای خانواده هایشان می نوشتند. اکثر این نامه ها نمی رسید... در روزهای عید سعی می کردیم خودمان برای همدیگر مثل یک خانواده باشیم و این کمبود را برای هم جبران کنیم. پیش می آمد که یک خانوادۀ با اصرار تمام یک کیلو شیرینی را به داخل بند بفرستد و این یک کیلو شیرینی بین دویست یا سی صد نفرتقسیم می شد و هرکسی به اندازۀ یک سرانگشت هنگام عید شیرینی می خورد...

عاطفه جعفری

در سال 1953 در زندان انفرادی بودم. زمستان مرا بردند انفرادی، فکرکردم عید را هم در انفرادی می مانم. به خودم گفتم امسال من عید را جشن می گیرم و سفرۀ "هفت چیز" برای خودم خواهم گذاشت، چون می دانستم که سفرۀ هفت سین برای من امکان ندارد.
روزی مرا بردند توالت. یک چوب کبریت تمیز پیدا کردم. آن را شستم و خشک کردم و نگه داشتم. یک روز یک نگهبان مهربان به من دو عدد شکر پنیر داد. آن را مثل غنیمت قایم کردم و به خودم گفتم "این برای سفرۀ هفت چیزم." هفته ای یک بارهم به ما هوا خوری می دادند. در یکی از این هوا خوری ها چند برگ خشک پیدا کردم و آن ها را به سلول آوردم. از خمیر نان یک ماهی زیبا و یک گل خیلی کوچک درست کردم. شنیده بودم که اگر کسی غروب ها دل درد گیرد به جای آش که هر شب می دادند به او نان، سوخاری و چای می دهند. یک روز گفتم که دلم درد می کند و نگهبانان به من چای و چند عدد سوخاری داد. شانس آوردم. نان سوخاری ها را هم قایم کردم. در گوشۀ راهروی زندان جارویی بود. یک دسته از آن جارو را کندم. آن را هم قایم کردم. دیگر یک سفره می خواستم برای "هفت چیزم". زیر لباس زندانم یک بلوز سفید پوشیده بودم. آستین بلوزم را کندم، یک سفرۀ خیلی قشنگ درست کردم. بعدهم یک مقدار خمیر نان درست کردم به درو دیوار مالیدم که رنگش سیاه شود و با آن حروف الفبا درست کردم و این شعر حافظ را که درست هم نیست اما دوست داشتم با آن نوشتم :"بیا تا گل برفشانیم و می در ساغر اندازیم، من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم". و این سفرۀ هفت سینم را چیدم و وقتی نگهبانان گفتند که سال تحویل شده، خودم برای خودم نوروز خوانی کردم.

منبع : رادیو فرانسه

وضعيت آخر وضعيتی «عمل گرايانه» است که اميد می رود اصلاح طلبان را از بن بست انتخابات خارج کند. بازی انتخابات دوره هشتم مجلس از ابتدا بازی اصلاح طلبان نبود و ايشان به اشتباه وارد اين بازی شدند. نهضت آزادی در ابتدا سعی کرد با طرح «پيشنهاد نظارت بين المللی بر انتخابات» بازی ديگری را رقم زند تا راهی برای برون رفت از بن بست اصلاح طلبی ارائه داده باشد. اما متاسفانه ساير گروه های اصلاح طلب در آن تاريخ پی به اهميت آن پيشنهاد نبردند (ويا نخواستند پی ببرند.)اين انتخابات بيشتر از آنکه به يک انتخابات شبيه باشد به يک تله امنيتی شبيه است که از سوی محافظه کاران طراحی شده است. اين انتخابات به همان اندازه پيچيده، چند لايه و چند وجهی است که انتخابات پيشين رياست جمهوری چنين بود. وقتی ما به جای انتخابات با يک طرح امنيتی پيچيده مواجه هستيم، به جای اينکه به مشارکت انتخاباتی فکر کنيم بايد به طور عملی، راه های مقابله با اين طرح را بررسی نماييم؛ از آنجا که اين انتخابات انتخابات نيست، پس بحث بر سر شرکت يا عدم شرکت به معنای کلاسيک مشارکت انتخاباتی نيز بی معناست. اصلاح طلبان اگرچه ديرهنگام اما در نهايت به اين مسئله پی بردند. از آن پس تمام تلاش ها برای خروج از شرايط و بن بست پيش آمده بود. تله امنيتی طوری طراحی شده بود که چه شرکت و چه عدم شرکت در هر دو حالت صدمات زيادی بر اصلاح طلبان وارد می آورد. شرکت گسترده در انتخابات غيرآزاد و غير رقابتی موجب بی اعتمادی و رويگردانی مردم می شد و عدم شرکت و کناره گيری از انتخابات نيز زمينه و بهانه لازم را برای حذف کامل اصلاح طلبان از عرصه حکومت پديد می آورد و نه تنها جايگاه سياسی که جايگاه اجتماعی و اقتصادی ايشان را نيز به خطر می انداخت. (مسئله ای که اصلاح طلبان به شدت از آن درهراسند.) اينچنين بود که اصلاح طلبان به صرافت افتادند تا با کمترين هزينه و بدون موضع گيری جدی از انتخابات «گذر کنند». بازی اصلی در آينده رقم خواهد خورد و بايد برای آينده برنامه ريزی کرد. هرگونه پرداخت هزينه در اين انتخابات حدر دادن منابع و افتادن در دام امنيتی محافظه کاران است. آن ها به اين نتيجه رسيده اند که انتخابات پيش رو بخشی از برنامه محافظه کاران برای زمين گير کردن ايشان و جلوگيری از هرگونه عمل موثر در آينده است. اين را می توان از سخن مرعشی در باره هاشمی رفسنجانی نيز فهميد که بسيار گويا و شفاف بود: «هاشمی را خرج اين انتخابات نکنيم.» خوب البته می توان حدس زد که هاشمی می خواهد چه زمانی خودش را خرج کند. اطرافيان کروبی نيز در نقد مخالفان او می گفتند که آن ها از ظرفيت فعاليت سياسی برخوردار نيستند. واضح است که کروبی نيز هرآنچه تا کنون انجام داده، برنامه ريزی برای آينده بوده است. در نهايت جبهه مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب نيز از مواضع سرسختانه خود کوتاه آمده و ترجيح دادند «به نفع آينده»، ائتلاف خود را با اصلاح طلبان سنتی تر حفظ نمايند. وضعيت آخر در واقع گذار از زمان حال به سوی آينده با توسل به عمل گرايی بود. فارغ از مواضع گروه های سياسی ، حفظ اتحاد و ارتباط ميان اصلاح طلبان و اتخاذ موضع ميانه «نه شرکت و نه تحريم» از توصيه های عملگرايانه بوده است. اکنون اينگونه به نظر می رسد که اصلاح طلبان راهی برای برون رفت از تله انتخاباتی محافظه کاران يافته اند و کمی از ميزان فشارهايی که در دوماه گذشته بر ايشان وارد آمد کاسته شده است.

زنجيره اصلاح طلبی

اصلاح طلبی آشکارا در حال ورود به فاز پراگماتيستی و عملگرايانه است. از ايده آل گرايی و واکنش گری به تدريج جدا شده و به واقع گرايی و عمل گرايی نزديک شده است. اکنون که وضعيت آخر اصلاح طلبان تا حدی تشريح شد، می توان به توضيح عملگرايی آن ها پرداخت و ذهن ها را نسبت به چيستی آن شفاف کرد.«جريان اصلاح طلبی» از زاويه ديد عملگرايانه يک زنجيره است. اين زنجيره از حلقه هايی تشکيل شده است که به هم متصلند و در تماس نزديک و دو به دو با يکديگر قرار دارند. حلقه اول را هاشمی رفسنجانی و نيروهای اقماريش فرض کنيد. حلقه دوم کروبی ، خاتمی و ساير گروه های اصلاح طلب سنتی خواهند بود. حلقه سوم را جبهه مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب تشکيل می دهند که خود را اصلاح طلبان پيشرو می خوانند. حلقه چهارم نهضت آزادی ايران و طرفدارانش هستند. حلقه پنجم زنجير، ملی مذهبی ها و گروه های نزديک به آن را شامل می شود. حلقه ششم که به نظر آخرين حلقه می رسد مجموعه گروه هايی را شامل می شود که راديکال ترند اما وارد فاز براندازی نشده اند و همچنان با وجود رفتار متفاوت، اصلاح طلب محسوب می شوند. عملگرايی اصلاح طلبانه به ما می گويد که هر يک از اين حلقه ها را بايد با تمام ويژگی هايشان در جای خود به رسميت شناخت. هر حلقه در پيش برد جريان اصلاح طلبی کارکرد و نقش مشخص خود را دارد. هر کدام در يک مقطع زمانی به کار خواهند آمد. می توان تصور کرد که در آينده نقش هاشمی رفسنجانی در تعريف ولايت فقيه تا چه حد پررنگ خواهد بود. يا می توان تصور کرد که تا چه حد جريان خط امام توانسته است برای اصلاح طلبان توليد قدرت کرده يا به شکل سپر دفاعی عمل کند و نشان دهد که همچنان قدرت مقابله با اصولگرايان تازه به دوران رسيده را دارد. اصلاح طلبان پيشرو پشتيبانی مردمی را برای جريان اصلاح طلبی تدارک ديده اند و بدنه ای سازمان يافته برای آن ها فراهم کرده اند. نهضت آزادی و ملی مذهبی ها حلقه رابط اين جريان با اپوزيسيون خارج از حاکميت بوده اند و همچنين معياری برای سنجش دموکراتيک بودن جريان به حساب می آيند. اين ها تنها نمونه کوچکی از کارکردهای متنوع هر يک از حلقه ها در مقاطع مختلف زمانی می باشند. در رويکرد عملگرايانه نيازی به ارزش گذاری حلقه ها نيست چراکه کاری بيهوده است. يعنی نيازی نيست که بگوييم چه کسی اصلاح طلب اصيل است و چه کسی نيست؛ يا بگوييم چه کسی دموکرات واقعی و چه کسی دموکرات قلابی است. در اين رويکرد تنها کارکرد حلقه ها است که اهميت دارد. در واقع وقتی از جريان اصلاح طلبی به مثابه يک زنجير صحبت می کنيم، اين مجموعه را به صورت يک کل متصل به هم می بينيم و کارکرد و قدرت زنجير را در مجموع می سنجيم.ممکن است مثلا حلقه اول با حلقه چهارم هيچ ارتباطی نداشته باشد. حتی ممکن است جنسشان هم با هم متفاوت باشد به اين معنی که عقايد و مواضع سياسی متفاوتی داشته باشند. خاصيت اين زنجير تنها در ارتباط دو به دوی حلقه های آن است. مهم آن است که وقتی حلقه ها در کنار هم قرار می گيرند پتانسيل عظيمی در پيش برد يک جريان ايجاد می کنند. يکی از منتقدان به اين رويکرد عملگرايانه در واکنشی احساسی می گفت که وای بر جريانی که در راس آن هاشمی رفسنجانی باشد. بايد توجه داشت که ما از يک زنجيره سخن می گوييم و نه از يک هرم که دارای راسی باشد. زنجير راس ندارد و هاشمی نيز رهبر آن نيست. هاشمی تنها حلقه اول آن است با کارکردهای خودش. سلسله مراتب در اين زنجيره اساسا متصور نيست. نگارنده ترجيح می دهد اينگونه تصور کند که دموکراسی همچون يک گوی بلورين در انتهای اين زنجير آويزان است. زنجير بايد کشيده شود تا دموکراسی به درون وارد و مستقر شود.
استراتژی : حفظ زنجيره اگر برای اين رويکرد عملگرايانه به دنبال استراتژی معينی باشيم، قطعا به يک نتيجه خواهيم رسيد: استراتژی، حفظ اين زنجير خواهد بود. گسست هر دو حلقه زنجير از هم شايد به سقوط گوی بلورين دموکراسی بيانجامد. جلوگيری از پاره شدن زنجير همان حفظ اتصال دو به دوی حلقه های آن است. شايد به همين دليل است که مجمع روحانيون چپ گرا در کنار کارگزاران ليبرال قرار می گيرند. و يا به همين دليل است که جبهه مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب از ائتلاف با کروبی خارج نمی شوند و يا شايد به همين دليل است که نهضت آزادی در تقابل با مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب، در انتخابات غيرآزاد موضع عدم شرکت اتخاذ نمی کند. موضع عدم شرکت ملی مذهبی ها هم بوی تحريم نمی دهد و بسيار معتدل است و تقابل جدی در حد گسست از نهضت آزادی ايجاد نمی کند. حلقه های زنجير در عمل ارتباط خود را با يکديگر حفظ کرده اند و استراتژی نانوشته خود را دنبال می کنند. تاکتيک ها اينگونه اتخاذ می شود که حالت تقابلی نداشته باشد و باعث باز شدن حلقه ها و پاره شدن زنجيره نشود. شايد هيچ کدام از اين گروه ها از يکديگر چندان دل خوشی نداشته باشند اما سياست جای اينگونه دل خوشی ها نيست. نيازی نيست که هر کدام از گروه های مذکور از عقايد يا آرمان های خود عدول کنند، تنها کافی است از اتخاذ تاکتيک هايی که موجب برخورد، تقابل و در نهايت جدايی و افتراق می شود پرهيز نمايند. نکته بسيار آگاهی بخش در اين است که جريان امنيتی – نظامی حاکم نيز به وجود غير رسمی اين زنجيره پی برده است. اتفاقا استراتژی مقابل نيز چيزی نيست جز پاره کردن اين زنجير. تلاش برای جدا کردن هاشمی رفسنجانی از جريان اصلاح طلبی، شانتاژ تلويزيونی در جهت ايجاد شکاف و اختلاف ميان گروه کروبی و جبهه مشارکت با هدف شکستن ائتلاف اصلاح طلبان، تاييد صلاحيت اعضای حزب اعتماد ملی و ردصلاحيت کامل اعضای جبهه مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب، جلوگيری از تشکيل جبهه دموکراسی خواهی با هدف ايجاد شکاف ميان جبهه مشارکت و سازمان مجاهدين انقلاب از يک سو و نهضت آزادی و نيروهای ملی مذهبی از ديگر سو و ده ها تاکتيک ديگر در راستای استراتژی مذکور صورت گرفته اند. اين خود به اندازه کافی گويای صحت انتخاب استراتژی پيش گفته توسط گروه های مختلف اصلاح طلبی بوده است.
رای مشروعيت بخش – رای اعتراضی اکنون که اصلاح طلبان در وضعيت آخر رويکردی عملگرايانه اتخاذ کرده اند، بايد گفت که علت شرکت محدود ايشان در انتخابات نه تنها رهايی از تله انتخاباتی محافظه کاران و گذار به آينده بلکه شکل دهی به نوع بديعی از حرکت جمعی در عرصه سياسی کشور بوده است. نهضت آزادی ايران با صراحت و تاکيد از مردم خواسته است تا در اعتراض به انتخابات غيرآزاد در حوزه هايی که در آن ها امکان رقابت موثر وجود دارد رای دهند. اين گونه ادبيات شايد به گوش ما ناآشنا باشد چرا که تا کنون عادت به شنيدن اين جمله داشته ايم که «در اعتراض به انتخابات غيرآزاد انتخابات تحريم است.» در حقيقت تا اين زمان تعريف ذهنی مردم ايران از رای دادن، عملی مشروعيت بخش به اعمال حکومت بوده است. اين تعريف همواره از طرف دو گروه ارائه شده است: يکی از طرف حکومت و ديگری از طرف اپوزيسيون خارج از کشور. هر دو گروه رای دادن را معادل بيعت با حکومت و يا مشروعيت بخشی به نظام سياسی دانسته اند. سی سال تمام اپوزيسيون خارج از کشور با اين تعريف گنگ ذهنی که مخصوص دولت های دموکراتيک است، مردم و عمدتا طبقه متوسط ايران را خانه نشين، منفعل و غيرسياسی کرده اند. هرگونه عمل سياسی رسمی در جهت تاييد اعمال خلاف حکومت تلقی می شد، در حالی که امکان و توان حرکت های غيررسمی و غير علنی نيز از سوی مردم نه ممکن بود و نه مطلوب. بدين ترتيب بخش مهمی از مردم از حضور موثر در عرصه سياسی به صورت داوطلبانه کنار کشيدند. جالب آن است که جريان تمامت خواه حاکميت نيز بدش نمی آمد که آن ۴۰ درصد مردم ناراضی هميشه در انتخابات غايب باشند. شاهد بوديم که تنها يکبار که اين جمعيت خاموش به پای صندوق ها آمدند حماسه دوم خرداد خلق شد که نقطه عطفی در مبارزات دموکراسی خواهانه ملت ايران بود. اما دو سالی نگذشت که اپوزيسيون خارج نشين بارديگر ضعف اصلاح طلبان را بهانه کردند، بر ياس مردم افزودند و مردم را دوباره به درون خانه هايشان بازگرداندند آن هم با اين تعريف کليشه ای که رای دادن، مشروعيت بخشی به نظام است. اکنون مطابق با رويکرد عمل گرايانه شايد اصلاح طلبان بتوانند تعريفی جديد از رای دادن را در ذهن مردم بگنجانند. رای دادن می تواند معادل اعتراض نيز باشد. در زمانه ای که انجام هرگونه عمل جمعی و بسيج عمومی به انحای مختلف سرکوب می شود، چرا نبايد از فرصت های رسمی برای نمايش اعتراض مردم سود جست؟ بر اساس تعريف عملگرايانه ، رای دادن می تواند يک حرکت جمعی را سازمان دهی کند، جمعيت خاموش را به حضور در عرصه عمل سياسی مسالمت آميز و قانونی تشويق کند، از سکوت و انفعال مردم بکاهد، به سياسی تر شدن مردم بيانجامد، تقلب های انتخاباتی را بی اثر سازد، به تقويت جايگاه احزاب در جامعه ياری رساند و در نهايت به مثابه يک رفراندوم يک اعتراض گسترده را نسبت به سياست های عمومی به نمايش گذارد. آيا نمی توان ابن انتخابات را آغاز گفتمان عملگرابانه اصلاح طلبان برای مقابله جدی با محفظه کاران به شمار آورد. اصلاح طلبی را تنها با شعار و نظريات روشنفکرانه و مقالات تئوريک نمی توان به پيش برد. در وضعيت آخر، آگاهی تاريخی حکم می کند که تعريف جديدی از عمل سياسی جمعی به مردم ارائه دهيم تا حضور مردم در عرصه علنی سياست پررنگ تر شود. رای دادن اعتراضی (ونه مشروعيت بخش) تنها يکی از تعاريف گفتمان جديد اصلاح طلبان است. اکنون و در وضعيت آخر و پس از دو دهه تلاش تئوريک اصلاح طلبان وقت آن رسيده است که در ستايش عملگرايی سخنانی تازه گفته شود.

شرکت در انتخابات و فرستادن کانديداهای فعلی اصلاح طلبان به مجلس، مانع تشکيل "مجلسی يکدست و يک صدا" نخواهد شد. "تحريم انتخابات شبه تقلبی سلطانی"، صدايی است در برابر صدای سلطان که بدنبال شرکت گسترده ی مردم در فريضه جهاد دشمن کوب خويش است. به جای بيعت با سلطان، بايد به سلطان گفت: "نه" اصلاح طلبان طرفدار شرکت در انتخابات بر سر يک نکته اجماع دارند: اصلاح طلبان در مجلس هشتم حداکثر به عنوان يک اقليت حضور خواهند داشت، برای اينکه سلطان پيشاپيش دوسوم مجلس آينده را از آن خود کرده و خيالش آسوده است که "مجلس سلطانی" ديگری در اختيار خواهد داشت. با توجه به اين واقعيت تلخ، اين پرسش نياز به پاسخ دارد: مدافعان آزادی، دموکراسی ، حقوق بشر،برابری و اصلاحات مسالمت آميز، به چه دليل يا دلائلی بايد در انتخابات شرکت کنند و مردم را هم به شرکت در انتخابات دعوت نمايند؟ آيا شرکت در انتخابات برای فرستادن عده ای به مجلس است تا يک اقليت در برابر اکثريت مجلس آينده تشکيل دهند؟ اين اقليت قرار است چه کند که برای فرستادن آنها به مجلس مردم بايد در "شبه انتخابات تقلبی سلطانی" شرکت کنند؟ نکات زير راهی است برای پاسخگويی به اين پرسش:۱-مجلس دو وظيفه ی مهم بر دوش دارد.اول قانون گذاری. دوم نظارت بر ديگر قوا. اقليت اصلاح طلب مجلس آينده امکانی برای عملی کردن اين دو وظيفه ی قانونی ندارد. ۲-وقتی يک حزب يا يک فرد داوطلب نمايندگی مجلس می شود، برنامه ای را به مردم ارائه می کند و به آنها می گويد اگر به ما رأی دهيد، اين برنامه را تصويب و عملی خواهيم کرد. اصلاح طلبان هيچ برنامه ای برای مجلس آينده به مردم ارائه نکرده اند و هيچ وعده ی عملی مشخصی هم به مردم نداده اند. فرض کنيم سياست و فرهنگ و اجتماع و علم و آموزش از نظر مردم فاقد اهميت باشند و آنها فقط به مسائل اقتصادی بينديشند و رفع مشکلات اقتصادی مسأله ی اصلی آنها باشد. آيا کانديداهای فعلی اصلاح طلبان می توانند به مردم وعده دهند اگر به ما رأی دهيد و ما به مجلس راه يابيم : تورم را کنترل و کاهش خواهيم داد، بيکاری فزاينده را کنترل و سالانه فلان درصد شغل ايجاد خواهيم کرد، با فقر و نابرابری شديد موجود از طريق تصويب اين برنامه ها مبارزه خواهيم کرد، قدرت مطلقه ی دولت را با خارج کردن نفت از چنگ اش و سپردن آن به مردم، کاهش خواهيم داد، حجم نقدينگی را فلان درصد کاهش خواهيم داد و غيره. نمايندگان اصلاح طلب برنامه ای برای اين مشکلات ندارند، يا اگر هم داشته باشند، به مردم ارائه نکرده اند. دليل امر روشن است : امکان تصويب هيچ برنامه ای توسط اصلاح طلبان در مجلس وجود ندارد، هيچ وعده ای را نمی توان عملی کرد.۳-اصلاح طلبان گفته اند می خواهند "يک اقليت قدرتمند و موثر" در مجلس هشتم داشته باشند. اقليت اصلاح طلب مجلس سلطانی هفتم نه قدرتمند بود و نه موثر. تغيير چه متغيرهايی باعث شده است که اقليت اصلاح طلب مجلس هشتم به "يک اقليت قدرتمند و موثر" تبديل شود؟ آيا کانديداهای اصلاح طلبی که قرار است به مجلس آينده راه يابند، از جهت خاصی بر نمايندگان اصلاح طلب مجلس هفتم برتری دارند؟ ۴-در پرتو مقدمات ياد شده بايد به يک پرسش پاسخ گفت : مردم به چه دليل يا دلايلی بايد در "شبه انتخابات تقلبی سلطانی" شرکت کنند؟ به نظر برخی از اصلاح طلبان، بايد از مجلس به عنوان يک "تريبون" برای طرح نظرات اصلاح طلبان استفاده کرد. راديکال ترين گروه اصلاح طلب برای توجيه شرکت مردم در انتخابات گفته است : بايد در انتخابات شرکت کرد تا برخلاف خواست اقتدارگرايان(يعنی خواست سلطان)، "مجلسی يکدست و يک صدا" شکل نگيرد. ورود نمايندگان اصلاح طلب به مجلس، مجلس را چند صدايی خواهد کرد. فرض کنيم مجلس تريبون طرح نظرات اصلاح طلبان باشد. فرض کنيم مردم بايد به عده ای رأی دهند تا به مجلس رفته و نظرات اصلاح طلبان را از تريبون مجلس به اطلاع همگان برسانند. اما عملی کردن اين خواست متکی بر دو پيش شرط است:الف- وجود برنامه های مدون سياسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قضايی ، نظامی اصلاح طلبانه.ب- وجود نمايندگانی که حاضر باشند در مجلس به عنوان صدايی در برابر صدای سلطان عمل کنند. يعنی بايد نمايندگانی آگاه و شجاع وجود داشته باشد که حاضر باشند اين پروژه را دنبال کنند. آری اگر نمايندگان اصلاح طلب و شجاعی وجود داشته باشند که حاضر باشند در مقابل صدای سلطان صدايی حق طلبانه بر آورند، مجلس چند صدايی خواهد شد. آيا چنين افرادی در ميان کانديداهای اصلاح طلبان وجود دارند؟نگاهی به ليست اصلاح طلبان در سراسر کشور ما را با پاسخ منفی روبرو می کند. کافی است دوستان از ميان کانديداهای اصلاح طلب فقط چند تن را به مردم معرفی کنند که در طول سه دهه ی گذشته به سرکوب جامعه مدنی، زندانی کردن آزاديخواهان ، اعدام ها و تجاوزات دولت اعتراض کرده باشند. کداميک از اينان حتی يک بار به زندانی کردن ها اعتراض کرده باشد. اعتراض به سرکوب های دهه ی ۶۰ و اعدام ناجوانمردانه ی چند هزار زندانی در تابستان ۶۷ پيش کش، چرا به بازداشت زنان، معلمان ، کارگران، دانشجويان، اقليت های مذهبی، اقليت های قومی و غيره در دوران پس از اصلاحات اعتراض نکرده اند و نمی کنند؟ کداميک از اينان در سه دهه ی گذشته از آزادی و دموکراسی و حقوق بشر دفاع کرده است؟ آيا افرادی که هيچگاه چنين نکرده اند، پس از رفتن به مجلس چنين خواهند کرد؟ کداميک از اينان جرات و شجاعت آن را خواهد داشت که از تريبون مجلس حکم سنگسار را به دليل "وهن دين" و "تعارض با حقوق بشر" رد کند و خواهان لغو آن از قانون مجازات اسلامی شود؟ تازه اين به شرطی است که واقعاً اينان با اين نوع مجازات مخالف باشند و آن را موجب وهن دين و نقض حقوق بشر بدانند. کداميک از اينان شجاعت آن را دارد که در مقابل گنجاندن حکم ارتداد در قانون مجازات اسلامی بايستد و بگويد: "اين حکم شايد به دلائل سياسی در صدر اسلام توجيه پذير بوده است ، اما مطابق معيارهای بشر کنونی اين حکم ،حکمی غير اخلاقی، غير عقلانی، غير انسانی، غير عادلانه و ناقض حقوق بشر است .امروز، ايمان متکی به عقلانيت و اخلاق حافظ ديانت است، نه درفش سلطانی". شجاعت چيزی نيست که پس از رفتن به مجلس به نمايندگان اصلاح طلب تزريق شود. زندگی و گذشته افراد نشان می دهد که شجاع و اهل مبارزه هستند يا نه. کداميک از اينان هم اکنون حاضراست به زندانی شدن غير قانونی منصور اسانلو، احسان منصوری، احمد قصابان، مجيد توکلی، و... رسماً اعتراض کند؟از سوی ديگر، آيا تک تک فعالين سياسی ايران بيش از تمام نمايندگان اصلاح طلب مجلس هفتم عليه "دولت احمدی و مجلس سلطانی" سخن نگفته اند و صدای خود را به گوش ديگران نرسانده اند؟ سايت عباس عبدی را با مجموعه سخنان تمام اقليت اصلاح طلب مجلس هفتم مقايسه کنيد، اين مدعا تثبيت خواهد شد. از عصاره ی تمام کانديداهای اصلاح طلب يک عيسی سحر خيز بيرون نمی آيد تا مجلس هشتم را "چند صدايی" کند. صدای دانشجويان معترض دانشگاه شيراز را با صدای آن کانديدای اصلاح طلبان در تهران مقايسه کنيد که وقتی در دانشگاه مورد اعتراض دانشجويان قرار می گيرد که برای تأئيد صلاحيت توبه نامه نوشته ای ، پاسخ می دهد :من نوشته ام هميشه به ولايت مطلقه فقيه اعتقاد نظری و التزام عملی داشته ام و خواهم داشت، اينکه توبه نامه نيست. اين تازه وضع تهران است که نمايندگانش هميشه نقشی تعيين کننده در سياست های مجلس داشته اندو چشم نمايندگان شهرستانی به آنها دوخته است.۵-فرض کنيم نمايندگان شجاعی وجود دارند که حاضرند در مجلس آينده صدايی را در برابر صدای خودکامه گان بلند کنند تا به گوش سلطان برسد و سلطان چاره ای جز شنيدن اين صدا و گفت و گو با صدای جامعه ای که تک صدايی نيست نداشته باشد. اما بازهم سلطان اين صدا را ناديده خواهد گرفت، همانطور که "صدای ۲۲ميليون نفر"ی را که طی دو دوره انتخابات به خاتمی رأی دادند، ناديده گرفت. نه خاتمی توانای رساندن چنان صدايی بود و نه سلطان حاضر به شنيدن آن. صدايی که هيچ پيامد عملی ای از آن بروز نمی کرد. ترديدی وجود ندارد که اکثريت مردم ايران به دلائل مختلف از نظام سياسی ناراضی اند و خواهان تحول و دگرگونی مسالمت آميزاند. اما در نظام سلطانی ، صدای فرد يا افرادی که فقط "يک رأی کاغذی" را پشتوانه ی خود داشته باشند، توسط سلطان شنيده نخواهد شد. اين صدا وقتی شنيده خواهد شد ، که متشکل شود، سامان بيابد، توان بسيج اجتماعی داشته باشد، و در صورت لزوم از طريق نافرمانی مدنی خود را به رخ کشد. پايگاه اجتماعی داشتن چيزی جز اين نيست. در اين صورت صدای مخالفان شنيده خواهد شد و سلطان مجبور خواهد شد تا در پشت ميز با اين صدا وارد مذاکره و چانه زنی شود. ميز مذاکره محصول پايگاه اجتماعی متکی به بسيج اجتماعی است. ديدارهای فعلی سران اصلاح طلب با سلطان (به گفته همان سران: "مقام معظم رهبری و رهبر فرزانه انقلاب")، نه مذاکره، که خواهش و تمناست، نه دادن و گرفتن، که بيعت و اعلام دائمی اعتقاد نظری به ولايت مطلقه فقيه و التزام عملی به آن است. امری که هميشه از سوی رهبر مشکوک تلقی خواهد شد و سلطان دوباره از آنها خواهد خواست تا برای اثبات وفاداری، با غير خوديها (يعنی اصلاح طلبان واقعی) مرزبندی کنند و آنان دائماً چنين می کنند.نتيجه: شرکت در انتخابات و فرستادن کانديداهای فعلی اصلاح طلبان به مجلس، مانع تشکيل "مجلسی يکدست و يک صدا" نخواهد شد. "تحريم انتخابات شبه تقلبی سلطانی"، صدايی است در برابر صدای سلطان که بدنبال شرکت گسترده ی مردم در فريضه جهاد دشمن کوب خويش است. به جای بيعت با سلطان، بايد به سلطان گفت: "نه" .

۱۹ اسفند ۸۶ اکبر گنجی