نهضتی برای آزادی
نهضتی برای آزادی
در ايامی که اوضاع و احوال آشفته‌ای بر ایران حاکم بود و هر روز كودتا يا شورش يا تلاطمی در دريای سهمگين سياست ایران پيش می‌‌‌آمد و خبر تاسیس حزب و انجمن برای اغراض شخصی زودگذر چون وكيل و رئيس شدن تازگی نداشت و جو حاکم این جمعیت ها غرضهای خصوصي، جاه طلبی ها، جاروجنجال ها، دسته بنديها و بی ثباتی و بی انضباطی حكمفرمايی می کرد و خاطرات تلخی در اذهان بيادگار گذارده بود نوزادی با تأسي به آيه شريفه‌ي « ان الله لا يغير ما بقوم حتي يغيروا ما بانفسهم » و « به حكم مبادي عاليه دين مبين اسلام و اعلاميه جهاني حقوق بشر و به منظور صيانت از حقوق ملت، لزوم آزادي تشكيل اجتماعات ملي و تامين واقعي عدالت اجتماعي و لزوم تحقق حاكميت ملي و بالاخره نظر به اين حق مسلم كه پيشرفت هيچ نهضتي و بقاي هيچ قومي بدون فعاليت و فداكاري و تقواي فردي و اجتماعي امكان‌پذير نيست » ، در بيست و هفتم ارديبهشت سال هزار و سيصد و چهل خورشيدي در منزل شخصي آقاي صادق فيروز آبادي بر مبنا و ماهيت اسلامي، ايراني و مصدقي اعلام موجوديت كرده وپا به عرصه دنيا می‌‌‌گذارد . گر چه خيلی دير شده بود ولی ديرآمدن به از نيامدن . پیشوای نهضت مقاومت ملی دکتر محمد مصدق پیامی داد :" تشكيل جمعيتی بنام «نهضت آزادی ايران» عز وصول ارزانی بخشيد وموجب نهايت امتنان و خوشوقتی گرديد تبريكات صميمانه خود را تقديم می‌‌كنم و ترديد ندارم كه اين جمعيت تحت رهبری مهندس مهدی بازرگان موفق به خدمات بزرگی نسبت به مملكت خواهد شد و بنده توفيق جنابعالی و همكاران محترمتان را در اين راه از خداوند مسئلت دارم. مرحوم آیت الله طالقانی در قسمتی از پیام خود شرح می دهد : بحمدالله جمعی كه طی سالهای سخت ثبات قدم وپاكی نيت خود را ابراز داشته دربرابرتهديد ومحروميت وزجرو زندان خود را نباخته درتعقيب هدفهای ملی برای نجات مملكت كوشيده‌اند و در اين هنگام خطيربه تشكيل (نهضت آزادی ايران) قيام و اقدام نموده‌اند اينجانب اگرچه از كوتاهی در انجام وظيفه خود نزد خدا و اولياء اسلام و نياكان بزرگوارم شرمسارم ولی پيوسته در صف مبارزه با فساد و مفسدين باقی مانده و باين سبب دعوت همكاری با بنياد گزاران نهضت آزادی را پذيرفتم . از سوی دیگر حضرت آیت الله حاج سيد رضا زنجانی در پیام خود می گوید :" بسيار مسرور و خوشوقتم كه بشارت تشكيل (نهضت آزادی ايران) را به همت برادران عزيز مسلمان آقايان محترم موسسين دامت تاييداتهم دريافت نمودم مسرت و ابتهاج مخلص از اين جهت است كه الحمدالله تعالی عموم آقايان عزيز و مسلمان با شرف متوجه آن شده‌اند كه تعقيب و نيل به اهداف اجتماعی در جهان امروز بدون تشكل و همكاری سازمانی و بدون رعايت نظم و انظباط بلاثمر و غيرممكن است فريضه شما مسلمانان با ايمان و دانش است كه طبق دستور خداوند متعال (يا ايها الذين امنوا استجيبوالله و للرسول اذادعاكم لما يحييكم) جامعه و اجتماع زنده بوجود آوريد و بحكومت عدل و قانون معنا و روح تازه بدهيد . فعالیت این جمعیت آغاز شد اما دیری نپایید که انتشار اعلامیه شورای مرکزی نهضت آزادی ایران در روز 3 بهمن 1341 تحت عنوان "ایران در آستانه یک انقلاب بزرگ !" که در آن انقلاب سفید شاه را توطئه تدارک دیده شده از سوی بیگانگان و مجری آن شاه توصیف شده بود با واکنش فوری و شدید رژیم کودتا روبرو گردید در همان روز انتشار اعلامیه مهندس بازرگان و فردای آن روز آیت الله سید محمد طالقانی و دو روز بعد (6 بهمن ) دکتر یدالله سحابی و سپس سایر رهبران و فعالان نهضت آزادی از جمله مهندس عزت الله سحابی ، دکتر عباس شیبانی ، احمد علی بابایی ، مهندس ابوالفضل حکیمی ، مهدی جعفری دستگیر شده و به زندان منتقل شدند و مقدمات محاکمه آنها را در دادگاه نظامی به اتهام اقدام بر ضد امنیت کشور و اهانت به مقام سلطنت فراهم ساختند . مهندس بازرگان و سید محمود طالقانی هر یک به 10 سال زندان تادیبی ، دکترعباس شیبانی و احمد علی بابایی هر یک شش سال زندان مجرد و مصطفی مفیدی 5 سال و دکتر یدالله سحابی ، مهندس عزت الله سحابی ، ابوالفضل حکیمی ، محمد مهدی جعفری و محمد بسته نگار هر یک چهار سال زندان مجرد و عباس رادنیا دو سال و دومین دسته نیز بین 3 تا 1 سال حکم گرفتند . از همان تاريخ، به رغم شكنجه‌هاي ساواك و حبس‌ها و تبعيدهاي طولاني، مؤسسان و اعضاي اين حزب هيچ‌گاه از مشي مبارزه عليه زور و زر و تزوير و جهل دست بر نداشتند . هنگامی که انقلاب اسلامی در سال 57 به پیروزی رسید ، انتظار می رفت دوران حبس و زندان فعالان نهضت آزادی پایان یابد . اما این انتظار با واقعیت فاصله داشت . پس از یکی دو سال حضور در پست های اجرایی و تقننینی کلان مملکت ، فضای سیاسی به سمتی رفت که دیگر بار ، اعضای نهضت آزادی در کنار سایر گروه های ملی گرا به صف اپوزیسیون بازگشتند . انتقادات صریحی که نهضت آزادی در دهه اول جمهوری اسلامی نسبت به روند حاکم انجام داد سبب آغاز برخوردهای شدیدی شد و تا آنجا پیش رفت که در صحن علنی مجلس و در هنگام نطق پیش از دستور مرحوم بازرگان وقیحانه به نزاع پرداختند و حرمتش را شکستند . در فروردین ماه سال 67 پس از انتشار بیانیه ای تحت عنوان هشدار که ابتدا توسط مرحوم بازرگان تهیه و پس از بررسی و تصویب در دفتر سیاسی این جمعیت به امضای وی رسید تعدادی از فعالان ارشد این تشکل از جمله هاشم صباغیان ، محمد توسلی ، خسرو منصوریان به اتهام ترغیب و و تشویق مردم به مبارزه با نظام جمهوری اسلامی ، بر هم زدن نظم عمومی و نشر اکاذیب و افترا بازداشت شدند و پس از ماه ها در نیمه شب 21 بهمن ماه همان سال بدون صدور کیفر خواست و مشخص شدن موضوع اتهام با عفو رهبر فقید انقلاب آزاد شدند . در دوران دولت مشهور به سازندگی نامه ای 90 امضایی خطاب به رییس جمهور منتشر شد . برخی از اعضای نهضت آزادی به همراه تعدادی از امضاء کنندگان دیگر در خرداد ماه سال 69 به اتهام شرکت در اجتماع و ارتکاب جرایم بر ضد امنیت داخلی و خارجی و مشارکت در امضاء و تایید نامه معروف به " نامه 90 امضایی " بازداشت و به زندان توحید منتقل شدند و پس از تحمل دو سال حبس در تاریخ 17 فروردین 1371 آزاد شدند و بدین ترتیب با بسته شدن دومین پرونده عمومی پس از انقلاب فصل جدیدی پیش روی این تشکل گشوده شد . پس از فوت مهندس بازرگان در دی ماه 73 ، نهضت آزادی دومین دبیر کل خود را با دکتر ابراهیم یزدی تجربه می کند . او توانسته فعالیت این تشکل را به سمت تشکیل یک جبهه فراگیر اصلاح طلبی غیر حکومتی سوق دهد و شرکت در انتخابات شوراهای اول ، تشکیل ائتلاف نیروهای ملی – مذهبی و شرکت در انتخابات مجلس ششم و ... از فعالیت های نهضت آزادی پس از بنیانگذار فقیدش می باشد . اما در بیست و هشتم اسفند ماه 79 روابط عمومی دادگاه انقلاب طی اعلامیه ای فعالیت نهضت آزادی ایران را ممنوع اعلام کرد. این اطلاعیه با واکنش تشکل مزبور روبرو شد و به موجب آن در 18 فروردین ماه 1380 رهبران ، اعضاء و علاقه مندان که بیش از 40 نفر بودند از شهرهای تهران ، تبریز ، مشهد ، زنجان ، اصفهان ، شیراز و کرج همچون گذشته به اتهام اقدام بر علیه امنیت کشور و تبلیغ علیه نظام بازداشت و هم اکنون پس از گذشت هفت سال هنوز در مرحله اجرا و رسیدگی قرار دارد . نهضت آزادی همواره رسوایی را بر همرنگی با جماعت ترجیح داده و عقیده خود را به عقیده توده نفروخته است و هیچگاه حریص قدرت نبوده و از در افتادن با موج و تحمل آسیب های آن بیم نداشته و ندارد و همین رفتار میانه رو و اعتدال و لیبرال منشی به الگویی برای نسل جوان و علی الخصوص شاخه جوانان این جمعیت تبدیل شده است . آنچه رهبران نهضت آزادی در خشت خام می دیدند مسئولان جمهوری اسلامی پس از گذشت سه دهه در آینه می بینند . مواضع انتقادی که از مخالفت با تسخیر سفارت آمریکا ، درخواست از طرفین نزاع خرداد 60 برای توقف خشونت ها ، درخواست برای پایان عادلانه جنگ پس از فتح خرمشهر ، تفصیل و تحلیل ولایت فقیه ، آتش بس و مرزهای بین المللی آغاز گشته و به درخواست برای نظارت بین المللی بر انتخابات مجلس هشتم ادامه دارد باعث شده جایگاه نهضت آزادی ایران تبدیل به منتقد رسمی رویه حاکم شود و به اسناد پر افتخاری مبدل گشته و همچون دُر درفشانی بر کارنامه پس از انقلاب این جمعیت خودنمایی می کند . تلاش مشروط نهضت آزادی پس از انقلاب برای حضور در قدرت از کانال های دمکراتیک این تشکل رافراتر از یک حزب به جنبشی برای آزادی خواهی بدل کرده است و به عنوان شاخصی برای سنجش رفتار و اعتقاد حاکمان نسبت به دموکراسی و حقوق بشر در سطح افکار عمومی ملی و جهانی ارزیابی می شود . جمعیت نهضت آزادی که از کرانه های دور دست ، در صحنه جامعه پر تلاطم دوران خود ظاهر شده و پیام اتَّبِعُواْ مَن لَّا يَسَْلُكمُْ أَجْرًا وَ هُم مُّهْتَدُون می دهد و ما را سفارش به پیروی از کسانی می کند که حداقل دو ویژگی داشته باشند ، اول آنکه تاجر مسلک نباشند . بنابراین به دنبال پاداش مالی و اقتصادی نیستند و درخواست مطالبه اجر و مزدی ندارند و دوم این است که آنها خود هدایت شده باشند . زیرا کسانی که خود در گمراهی هستند نمی توانند دیگران را هدایت کنند . و ما همچنان معتقدیم که هر آن کس که به ملاقات و دیدار با پروردگار ش امید دارد ، باید عمل صالح و صلح آمیزی انجام دهد و هرگز در عبارت و پیروی و دلسپاری به پروردگارش احدی را در عالم شریک قرار ندهد .
زندگی صحنه یکتای هنرمندی ما است
هرکسی نغمه خود خواند و از صحنه رود
صحنه پیوسته به جاست
خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد
چهل و هفتمین سالگرد تاسیس نهضت آزادی ایران مبارک .
امیر حسین کاظمی
0 نظرات:
ارسال یک نظر